ТЭРБУМ ДОЛЛАРААР БИТГИЙ НАЙРЛАЧИХААРАЙ

39 ДҮГЭЭР ТОГТООЛОО ӨӨРЧЛӨХГҮЙ БАЙХЫГ УИХ-Д ЗӨВЛӨВ

Ээлжит бус чуулганы чимээ бий. Гишүүд ч цуглахаас нэг их цааргалахгүй байгаа юм. Монголын бизнес эрхлэгчдийн төлөөлөл болсон Үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимынхан ч Тавантолгойг 50 толгой болгож тасдахгүй байж, төрийн нэг л толгой уг ордыг удирдан чиглүүлэх болтугай хэмээн ерөөв.

Гишүүдэд бичсэн захидалд “Тавантолгойн нүүрсний ордыг ашиглах зарим асуудлын талаар УИХ-ын 2010 оны долдугаар сарын 7-ны өдрийн 39 тоот тогтоолын хэрэгжилт нь Монгол Улсад хууль яаж хэрэгждэгийг дэлхий нийтэд харуулах тод жишээ, цаашид уул уурхайн томоохон ордуудын ашиглалтын зөв жишиг тогтох нэг гол үндэс тул эрхэм гишүүн та бүхнийг гаргасан тогтоолынхоо хэрэгжилтийг хангуулна гэдэгт Монголын хувийн хэвшлийн нийтлэг эрх ашгийг төлөөлөн илэрхийлэгч гол байгууллага болох МҮХАҮТ, түүний зөвлөл, тэргүүлэгчид найдаж байна” гэжээ. МҮХАҮТ-ын дарга С.Дэмбэрэлээс УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэлд хаврын чуулган завсарлахаас урьтаж яаравчлан хаягласан захиаг уншвал хоёр санаа шууд ойлгогдож байгаа юм.

39 дүгээр тогтоолд зааснаар бол төрийн өмчит “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн 10 хувийг иргэдэд үнэ төлбөргүй эзэмшүүлж, тө дий хэмжээний хувьцааг нэр лэ сэн үнээр үндэсний аж ахуйн нэгжүүдэд худалдах юм. Я.Бат суурь, Б.Батбаяр нарын хэдэн гишүүн 10 биш 20 ху вийг иргэддээ эзэмшүүлье, ком паниу дад худалдахаа больё гэсэн тогтоолын төсөл са наа чилж, УИХын даргад өргөн барьчихаад буй.

Энэ нь гишүүдийн дунд маргаан дэгдээж, “Монгол 999” гэх бизнесийн байгууллагын хэдэн нөхрийн шарыг гозолзуулахад хүргэсэн. МҮХАҮТ-аас гишүү- дэд явуулсан тэр захидал “Монгол 999” гэдэг нэгдлийн эрх ашгийг тойруу замаар хамгаалж буйг нотлов. Нөгөө утгаараа Тавантолгойгоо яаравч лахыг сануулсан зөв лө- гөөг гишүүдэд өгчээ. Захи дал ингэж л уншигдаж байна.

АЖЛЫН ХЭСЭГ 33 УДАА ХЭЛЭЛЦСЭН. УИХ ДОЛОО ХЭМЖИЖ НЭГ ОГТЛООСОЙ

Тавантолгойн асуудлаар Зас гийн газар ч цаг алдаад, төсөлд элдэв санаа сонирхол шургуулсан юм байхгүй байх. Х.Баттулга, С.Баярцогт, Ч.Хү рэл баатар, Д.Зоригт нар чам гүй хугацаанд бага гүй сорилт бэрхшээл дав сны эцэст Тавантолгойн ор дыг ашиглах хөрөнгө оруу лалтын гэрээний төслийг Зас гийн газрын хуралдаанд танилцуулж, танхимынхаа нөхдөөс “онц” үнэл гээ авсан байна лээ. Одоо Үндэсний аюулгүй байд - лын зөвлөлийн гишүүд төслийн зүйл, заалт, цэг, таслал нэг бүрийг нягталж суугаа байх.

Ц.Элбэгдорж, Д.Дэмбэрэл, С.Батболд нар саналаа нэгтгэчихвэл УИХ-д илгээгдэнэ. Засгийн газрын Ажлын хэсэг өмнө нь 33 удаа хуралдсан гэж байгаа. УИХ төслийг долоо хэмжиж нэг огтолно гэж найдахаар шүүс багатай байж мэдэх л юм. Ингээд л ажил ундарна даа.

ГЭВЧ ЭРГЭЛЗЭЭ ТӨРЛӨӨ

Хаврын чуулганы төгсгөлөөр 2012 оны төсвийн хү рээний мэдэгдэл, 2013-2014 оны төс вийн төсөөллийг зөв шөө- рөх тухай УИХ-ын тог тоолын төс лийг баталсан. Намын бүлгүү дийн үл ойл голцлоос болж хаврын чуул ганаас “алтан цаг” баахан үрэгд сэн юм. Дээрх баримт бичгүүдийг хэлэлцэн батлах хуулийн хугацаанд баригдахгүйн эрхээр анхны хэлэлцүүлгээр нь чуулган завсарлахаас өмнө Засгийн газраас өргөн барьсан төслийг цэг, таслалын засваргүй ба талж амжсан хэрэг. Сайндаа ч биш юм.

Гэхдээ хамгийн гол зүйлээ алгуурласаар байгаад “ам жилг үй” үлдээчихжээ. Сон гуулийн хуулийг гэх байх. Энэ нь мэ дээж хэрэг чухал. Төсвийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг баталчихаасай гэж олон сэхээтэн, хаширсан улстөрчид хүсэж байсан нь гарцаагүй. Хэрвээ энэ хуулийг чин сэтгэлээсээ батлахыг хүссэн иргэний зориг байсан аваас эдийн засаг, улсын хөгжлийн асуудал хуулиар “тө лөвлөгдөж”, сонгуулийн зориулалттай ил, далд төсөв, хөрөнгө оруулалтыг шууд хязгаарлах эрх зүйн орчин бүрдэх байжээ. Гэтэл тэгээгүй нь хардлага төрүүлж байна. Улс төрийн намын дарга нар мөнгө амлахгүй байх гэрээнд гарын үсэг зурцгаасан. Хууль биш болохоор тэр хэдэн хуудас цаас бол юу ч биш.

Харин Төсвийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг батал сан бол сонгуульд зориулсан мөнгийг албан ёсоор хязгаарлах байсан юм. На муудын сонгуулийн хөтөлбөр зөвхөн тэр хуулийн хүрээнд боловсрогдож, ялсан нь Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөр болгон хэрэгжүүлэх таатай орчин бүрдэх байжээ. Ингэж төсвийн бодлого цэгцрэх байсан хэрэг.

2012 оны Төс вийн тухай хуулийг арванхо ёрдугаар сарын 1 гэхэд УИХ батал сан байх ёстой. Төс вийн тодотголыг ч өргөн барих байх. Ингээд бодохоор Тавантолгойн ордын төсөл хэрэгжүүлэгчээс урьдчилгаа маягаар орж ирэх нигууртай нэг тэрбум долларын төлөө санаа зовоод явчихаж байгаа юм. 2008 оны сонгуулийнхаа амлалтын горыг АН, МАН амсаж эхлээд байгаа.

Цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг гурав дахин нэмэх, аймгийн төв болгонд бассейн байгуулж, сурагч бүрийг усанд сэлүүлж сургах, голын голдирлыг хэвийн хэмжээнд нь оруулах, нуур, цөөрмийг нөхөн сэргээх, шинээр авто зам барих гэх мэтчилэн хэрэгтэй хэрэггүй амлалт нь өнөөдрийн байдлаар биелэх боломжгүйд хүрээд буй.

Эх орны хишиг, Эрдэнийн хувийн 1.5 сая төгрөгөө гүйцээн өгөх боломж гүй болсон учраас эрх баригчид бэлэн бусаар олгох арга хайж эхэлсэн. Орон сууцны төлбөрт нэг саяыг бэлэн бусаар олгоё, хөгшчүүлд өгөхийг нь тэтгэврийн санд байршуулъя гэх мэт арга саам хайгаад эхэлчихсэн. Болсон болоогүй амлалтдаа хүрэхийн тулд мөнгөөр зодох хэрэг гарна аа даа. Тэр их хөрөнгө хаана байгаа юм гэхээр Тавантолгойн урьдчилгаа бо лох нэг тэрбум доллараас өөр эх үүсвэр харагдсангүй. Ингэж л санаа зовохдоо тэр тэрбум доллараар битгий найр лачихаарай гэж хэлэх гэсэн хэрэг.

С.БАТБОЛД, Н.АЛТАНХУЯГ ХОЁРТ ИТГЭЖ БАЙНА

Ер нь хамтарсан Засгийн газарт гадаад, дотоодгүй ам сайтай, С.Батболд, Н.Алтанхуяг нарыг зөв бодолтой, зөөлөн бодлоготой улстөрч гэцгээнэ. Миний л сонссоноор М.Энхсайхан, С.Баяр, С.Батболдын тэргүүл сэн танхимыг сүүлийн 20 жилд хамгийн үр дүнтэй ажилласан Засгийн газар гэж учир мэдэх улс хэлдэг. Тэр тусмаа улс төрийн сөргөлдөгч хоёр том нам өнөө хүртэл хамтран ажилласан үр шимийг ард түмэн сайшааж, ээлж хүлээсэн “гарууд” л байх суух газаргүй тэвдэж байгаа нь нууц биш.

АН-ыг хөөе, МАНаас салъя гэсэн үзэл хандлагыг сонгуулийн чимээтэй хамт дэврээх сонирхол сүүлийн үед бий болжээ. АН хариуцлагаас бултлаа, МАН саалийг нь аваад савыг нь хаялаа гэж хэлүүлэхийн тулд энэ хоёр нам эвслийн Засгийн газар байгуулаагүй нь тодорхой. Харин түүний оронд уучлаарай, манай хоёр нам бие биеэ давж гарахын тулд үнэндээ дааж давшгүй амлалт авчихжээ.

Түүнээсээ эр зоригтойгоор татгалзъя гээд дараагийн сонгуульдаа хүн үнэмшихүйц, улс орноо хөгж үүлэхүйц тогтвортой бодлогын хөтөлбөрийг санал болговол мэргэн ард түмэн хү лээн авах буй за. Дахин са нуулъя. Тавантолгойн тэр бум долларыг ёроолгүй сав руу битгий цацчихаарай даа.