Наадмын өмнө Засгийн газар ээлжит бус хуралдаан хийж Тавантолгойн ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээний төслийг яаралтай хэлэлцлээ. Засгийн газар цахим хуудсандаа дэлхий дээр нэрээ мэдрүүлээд байгаа энэхүү нүүрсний ордын хөрөнгө оруулалтыг БНХАУ-ын “Шиньхуа” групп 40, АНУ-ын “Пибоди” 24, Орос-Монголын хамтарсан консорциум 36 хувь /18:18/-ийг хамтран гаргахаар болжээ. Гэхдээ яагаад ч юм энэ цахим хуудсанд “эзэмшихээр болжээ” гэж бичсэн нь олон хүний толгойг эргүүлж байна.
Хуулийн гурван этгээд хамтран урагшаа болон зүүн тийшээ явах төмөр зам, 600 Мегаваттын цахилгаан станц, нүүрснээс шингэн түлш гаргах болон коксын үйлдвэрүүдийг барихаар тохиролцсон гэнэ. Хөрөнгө оруулагчидтай байгуулах гэрээний “төслийг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд танилцуулж ирэх лхагва гаригт УИХ-д өргөн барихаар болов” гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээлжээ. Засгийн газрын саналыг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл наадмын өмнө яаран хуралдаж дэмжээд наадмын үеэр УИХ-д өргөн барихаар Засгийн газар тооцоолсон юм байна.
Түүхэндээ байхгүй урт наадмын амралтын өмнөхөн Засгийн газрын гаргасан энэхүү гэнэтийн шийдвэр нь Тавантолгойн төсөлд оролцохоор саналаа өгч урьдчилан шалгараад байсан гадаадын зарим компани, холбогдох улс орнуудын төр, Засгийн газруудыг гайхалд оруулаад байна. Монголын нийгэмд ч гэсэн эргэлзээ таамаг олныг төрүүлж, наадмын дараах улс төрийн амьдралын ээлжит маргааныг үүсгээд байна.
Олон улсын томоохон мэдээллийн агентлаг AFP мэдээлснээр Солонгосын Мэдлэгийн эдийн засгийн яамнаас дээрх шийдвэрийг сонсоод цочирдсон бөгөөд олон улсын тендерийг яагаад “ойлгомжгүй, шударга бус” явуулж байгаа тухайгаа тайлбар өгөхийг Монголын Засгийн газраас Японтой хамтран шаардах болно гэжээ. Японы Засгийн газар Монгол Улсын Гадаад харилцааны яаманд энэ шийдвэрийн агуулгын талаар албан ёсны тайлбар хийхийг хүссэн захиа аль хэдийнэ ирүүлжээ.
Ямар ч гэсэн Тавантолгойн төсөл эдүгээ наад захын таван асуулт, асуулт бүртэй холбоотой хэд хэдэн ойлгомжгүй нөхцөлийг нэгэнт бий болгоод байна. Нэгдүгээрт: Засгийн газрын шийдвэрт Тавантолгойн төсөл гэж байгаа ч уг нь бол баруун болон зүүн Цанх гэж хуваачихаад байгаа энэхүү орд газрын зөвхөн баруун хэсгийг нь ярьж байгааг тодруулан хэлээгүй байна. Засгийн газрын мэдээлэл хангалттай, тодорхой ойлгомжтой биш байгаа нь хэнд ашигтай юм бэ? Энэ бол зөвхөн Цанхийн баруун хэсэг бүхий талбайд нүүрс олборлох, түүнчлэн бүтээгдэхүүн борлуулалт болон орд ашиглах, бүтээгдэхүүн тээвэрлэхтэй холбоотой дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтын төсөлд хөрөнгө оруулж хамтрах талаар гэрээ байгуулах тухай л ярьж байгаа юм.
Хэрэв баруун хэсгийн тендерт оролцоод шалгарч чадаагүй компаниудыг зүүн хэсэгт нь оруулна гэж тооцож байгаа юм уу? Хэрэв тийм бол олон улсын тендерт энэ тухай эхнээс нь хэлэх хэрэгтэй байсан. Засгийн газрын бүхий л үйл ажиллагаа эхнээсээ л ойлгомжтой байх ёстой. Хоёрдугаарт: Эхнээсээ нэгдсэн компани буюу консорциумуудыг сонгон шалгаруулах тухай ярьж, зарим компанийг хоорондоо заавал нэгдэхийг Монголын Засгийн газар шаардаж байсан атлаа яагаад гэнэт “Шиньхуа”, “Пибоди” зэрэг компанийг сугалж дангаар нь шалгаруулсан юм бэ?
“Шиньхуа” уг нь “Мицуй”-тай хамтарсан нэгдэл болж орж ирсэн байсан. Урьдчилан шалгаруулсан, Засгийн газартай хөрөнгө оруулалтын хэлцэл хийж байсан хуулийн зургаан этгээдээс эцсийн байдлаар сонгон авах ёстой атал яагаад Монгол, Оросын гэсэн шинэ нэгтгэл гараад ирсэн бэ? Гараанаас гараагүй морь барианд ороод ирлээ. Олон улсын тендерийг ингэж явуулж болдог уу?
Гуравдугаарт: Яагаад Хятад улсын компани ганцаараа 40 хувийг буюу төслийн гүйцэтгэх захирлыг томилох болон бусад бүх эрх мэдлийг авсан бэ? Хятад улс хамгийн том хэрэглэгч, энэ компани өөрөө дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгч гэдэг нь ойлгомжтой, гэхдээ тус улсын төрийн өмч давамгайлсан нэг компанид 40 хувийг өгсөн атлаа Орост 18 хувь ногдож байгааг хоёр хөршөө адил тэгш тавьж, дээр нь гуравдагч хөршийн бодлого явуулна гэсэн манай улсын гадаад бодлогын гол шугамтай аль зэрэг нийцэж байгаа хэрэг вэ?
Орос улстай удаа дараа хийсэн дээд төвшний уулзалт, хэлэлцээний үр дүнд Орос улс “ядуу хамаатны” суудлыг зөвшөөрөх үү? Хоёр орон руугаа адил гарцтай байна гээд л төмөр замын гол шугамаа өргөн царигаар хийнэ гээд л байсан биш бил үү? Дөрөвдүгээрт: Солонгос болон Япон улсын хамгийн том компаниудыг “жийсэн нь” энэ хоёр улстай өнөөг хүртэл явуулж ирсэн хоёр талын яриа хэлэлцээрийн үр дүнтэй нийцэх үү, үгүй юү?
Хоёр улсаас хамгийн түрүүнд гарч ирсэн мэдээллүүд үүнийг няцааж байна. Ялангуяа Япон улстай “стратегийн түншлэл” тогтоож байна гээд баахан зарлаагүй бил үү? БРИК-ийн хоёр том орон болох Бразилийн “Vale” (дэлхийн хоёр дахь том уул уурхайн компани), Энэтхэгийн “ArcelorMittal” (дэлхийн хамгийн том ган боловсруулагч) бас юугаараа монголчуудад гологдож байгааг тодорхой болгох шаардлага тавигдана. Бүгдийг нь оруулчихад юу нь болохгүй гэж?
Тавдугаарт: Хөрөнгө оруулагчид манайд “500 сая ам.долларыг буцалтгүйгээр шууд олгож, дахин нэмж 500 сая ам.долларыг урьдчилгаа болгон өгөхөөр” болсон нь хамтарсан Засгийн газар сонгуулийн амлалтаа биелүүлэхийн зорилго болохоос газрын доорх баялгаар урт хугацаанд бүх нийтэд өгөөжтэй болох сургууль, эмнэлгийн дэд бүтэц байгуулахад орохгүй нь тодорхой.
Ер нь ийм том стратегийн орд газрын ашиглалтыг аль нэг улс төрийн намуудын сонгуулийн барьцаа болгож байгаа нь энэ төслийг иймэрхүү ойрын хараагаар шийдэхийн оронд яаралгүй, дараачийн сонгуулийн шинэ Засгийн газарт өгвөл илүү өгөөжтэй биш үү гэсэн асуултыг Монголын иргэд тавьж байна. Ямар ч гэсэн дээрх таван асуулт бүр тодорхой болж байж Тавантолгойн төсөл урагшаа явах болно.
Оюутолгой төслийг хэд хэдэн төр засаг дамжуулан зургаан жил хэлэлцэж байгуулсныг бас санах хэрэгтэй. Ганцхан энэ удаа арай хурдан байх шаардлагатайг дээд тушаалын “нийтийн үйлчлэгч” нартаа сануулж байна.
Хуулийн гурван этгээд хамтран урагшаа болон зүүн тийшээ явах төмөр зам, 600 Мегаваттын цахилгаан станц, нүүрснээс шингэн түлш гаргах болон коксын үйлдвэрүүдийг барихаар тохиролцсон гэнэ. Хөрөнгө оруулагчидтай байгуулах гэрээний “төслийг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд танилцуулж ирэх лхагва гаригт УИХ-д өргөн барихаар болов” гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээлжээ. Засгийн газрын саналыг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл наадмын өмнө яаран хуралдаж дэмжээд наадмын үеэр УИХ-д өргөн барихаар Засгийн газар тооцоолсон юм байна.
Түүхэндээ байхгүй урт наадмын амралтын өмнөхөн Засгийн газрын гаргасан энэхүү гэнэтийн шийдвэр нь Тавантолгойн төсөлд оролцохоор саналаа өгч урьдчилан шалгараад байсан гадаадын зарим компани, холбогдох улс орнуудын төр, Засгийн газруудыг гайхалд оруулаад байна. Монголын нийгэмд ч гэсэн эргэлзээ таамаг олныг төрүүлж, наадмын дараах улс төрийн амьдралын ээлжит маргааныг үүсгээд байна.
Олон улсын томоохон мэдээллийн агентлаг AFP мэдээлснээр Солонгосын Мэдлэгийн эдийн засгийн яамнаас дээрх шийдвэрийг сонсоод цочирдсон бөгөөд олон улсын тендерийг яагаад “ойлгомжгүй, шударга бус” явуулж байгаа тухайгаа тайлбар өгөхийг Монголын Засгийн газраас Японтой хамтран шаардах болно гэжээ. Японы Засгийн газар Монгол Улсын Гадаад харилцааны яаманд энэ шийдвэрийн агуулгын талаар албан ёсны тайлбар хийхийг хүссэн захиа аль хэдийнэ ирүүлжээ.
Ямар ч гэсэн Тавантолгойн төсөл эдүгээ наад захын таван асуулт, асуулт бүртэй холбоотой хэд хэдэн ойлгомжгүй нөхцөлийг нэгэнт бий болгоод байна. Нэгдүгээрт: Засгийн газрын шийдвэрт Тавантолгойн төсөл гэж байгаа ч уг нь бол баруун болон зүүн Цанх гэж хуваачихаад байгаа энэхүү орд газрын зөвхөн баруун хэсгийг нь ярьж байгааг тодруулан хэлээгүй байна. Засгийн газрын мэдээлэл хангалттай, тодорхой ойлгомжтой биш байгаа нь хэнд ашигтай юм бэ? Энэ бол зөвхөн Цанхийн баруун хэсэг бүхий талбайд нүүрс олборлох, түүнчлэн бүтээгдэхүүн борлуулалт болон орд ашиглах, бүтээгдэхүүн тээвэрлэхтэй холбоотой дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтын төсөлд хөрөнгө оруулж хамтрах талаар гэрээ байгуулах тухай л ярьж байгаа юм.
Хэрэв баруун хэсгийн тендерт оролцоод шалгарч чадаагүй компаниудыг зүүн хэсэгт нь оруулна гэж тооцож байгаа юм уу? Хэрэв тийм бол олон улсын тендерт энэ тухай эхнээс нь хэлэх хэрэгтэй байсан. Засгийн газрын бүхий л үйл ажиллагаа эхнээсээ л ойлгомжтой байх ёстой. Хоёрдугаарт: Эхнээсээ нэгдсэн компани буюу консорциумуудыг сонгон шалгаруулах тухай ярьж, зарим компанийг хоорондоо заавал нэгдэхийг Монголын Засгийн газар шаардаж байсан атлаа яагаад гэнэт “Шиньхуа”, “Пибоди” зэрэг компанийг сугалж дангаар нь шалгаруулсан юм бэ?
“Шиньхуа” уг нь “Мицуй”-тай хамтарсан нэгдэл болж орж ирсэн байсан. Урьдчилан шалгаруулсан, Засгийн газартай хөрөнгө оруулалтын хэлцэл хийж байсан хуулийн зургаан этгээдээс эцсийн байдлаар сонгон авах ёстой атал яагаад Монгол, Оросын гэсэн шинэ нэгтгэл гараад ирсэн бэ? Гараанаас гараагүй морь барианд ороод ирлээ. Олон улсын тендерийг ингэж явуулж болдог уу?
Гуравдугаарт: Яагаад Хятад улсын компани ганцаараа 40 хувийг буюу төслийн гүйцэтгэх захирлыг томилох болон бусад бүх эрх мэдлийг авсан бэ? Хятад улс хамгийн том хэрэглэгч, энэ компани өөрөө дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгч гэдэг нь ойлгомжтой, гэхдээ тус улсын төрийн өмч давамгайлсан нэг компанид 40 хувийг өгсөн атлаа Орост 18 хувь ногдож байгааг хоёр хөршөө адил тэгш тавьж, дээр нь гуравдагч хөршийн бодлого явуулна гэсэн манай улсын гадаад бодлогын гол шугамтай аль зэрэг нийцэж байгаа хэрэг вэ?
Орос улстай удаа дараа хийсэн дээд төвшний уулзалт, хэлэлцээний үр дүнд Орос улс “ядуу хамаатны” суудлыг зөвшөөрөх үү? Хоёр орон руугаа адил гарцтай байна гээд л төмөр замын гол шугамаа өргөн царигаар хийнэ гээд л байсан биш бил үү? Дөрөвдүгээрт: Солонгос болон Япон улсын хамгийн том компаниудыг “жийсэн нь” энэ хоёр улстай өнөөг хүртэл явуулж ирсэн хоёр талын яриа хэлэлцээрийн үр дүнтэй нийцэх үү, үгүй юү?
Хоёр улсаас хамгийн түрүүнд гарч ирсэн мэдээллүүд үүнийг няцааж байна. Ялангуяа Япон улстай “стратегийн түншлэл” тогтоож байна гээд баахан зарлаагүй бил үү? БРИК-ийн хоёр том орон болох Бразилийн “Vale” (дэлхийн хоёр дахь том уул уурхайн компани), Энэтхэгийн “ArcelorMittal” (дэлхийн хамгийн том ган боловсруулагч) бас юугаараа монголчуудад гологдож байгааг тодорхой болгох шаардлага тавигдана. Бүгдийг нь оруулчихад юу нь болохгүй гэж?
Тавдугаарт: Хөрөнгө оруулагчид манайд “500 сая ам.долларыг буцалтгүйгээр шууд олгож, дахин нэмж 500 сая ам.долларыг урьдчилгаа болгон өгөхөөр” болсон нь хамтарсан Засгийн газар сонгуулийн амлалтаа биелүүлэхийн зорилго болохоос газрын доорх баялгаар урт хугацаанд бүх нийтэд өгөөжтэй болох сургууль, эмнэлгийн дэд бүтэц байгуулахад орохгүй нь тодорхой.
Ер нь ийм том стратегийн орд газрын ашиглалтыг аль нэг улс төрийн намуудын сонгуулийн барьцаа болгож байгаа нь энэ төслийг иймэрхүү ойрын хараагаар шийдэхийн оронд яаралгүй, дараачийн сонгуулийн шинэ Засгийн газарт өгвөл илүү өгөөжтэй биш үү гэсэн асуултыг Монголын иргэд тавьж байна. Ямар ч гэсэн дээрх таван асуулт бүр тодорхой болж байж Тавантолгойн төсөл урагшаа явах болно.
Оюутолгой төслийг хэд хэдэн төр засаг дамжуулан зургаан жил хэлэлцэж байгуулсныг бас санах хэрэгтэй. Ганцхан энэ удаа арай хурдан байх шаардлагатайг дээд тушаалын “нийтийн үйлчлэгч” нартаа сануулж байна.
No comments:
Post a Comment