Тавантолгойн гэрээний асуудал маргаан мэтгэлцээн дагуулах цаг айсуй

-УИХ ээлжит бус чуулган зарлаж уг асуудлыг хэлэлцэхээр тєлєвлєж байна- Найр наадмын цаг эхэлсэн хэдий ч шийдлээ хvлээсэн цєєнгvй ажил тєр, засгийнхны ширээн дээрх цаасан дунд хэвтэж

сурталчилгаа »

байгаагийн нэг нь Тавантолгойн хєрєнгє оруулагчийн сонгон шалгаруулалт билээ. Єнгєрсєн сарын сvvлээр Засгийн газрын ажлын хэсэг Тавантолгойн Цанхийн баруун хэсэгт олборлолт явуулж хєрєнгє оруулах гадаадын компани, консерциумуудтай хэлэлцээ хийж дуусгаад гурван их гvрний компанийг сонгосноо зарласан. Энэ нь нэг талаар урамшмаар мэдээ. Олон жил гацсан Оюутолгойг урагшлуулсан шигээ Тавантолгойг ч бас хєдєлгєх vvрэг хамтарсан Засгийн тазарт ногдож буй. Засгийн газрын ажлыг УИХ хаврын чуулганаараа хэлэлцэн, шийдэхээр тєлєвлєсєн ч сонгуулийн хуульд тээглvvлсээр амжилгvй завсарласан. Энэ сарын сvvлээр юмуу, ирэх сарын эхээр УИХ ээлжит бус чуулган зарлаж, Тавантолгой зэрэг томоохон асуудлыг хэлэлцэхээр тєлєвлєж буй сураг гарч байгаа. Ингэсэн тохиолдолд уг тєслийн ажил цаг хугацаандаа бус ч аажим урагшлах боломжтой болох юм.Засгийн газрын ажлын хэсэг хєрєнгє оруулах санал тавьсан гадныхантай 18 удаа хэлэлцээрийн ширээний ард суужээ. Vvний vр дvнд Тавантолгойн Цанхийн баруун хэсэгт БНХАУ-ын "Шинхуа" групп, АНУ-ын "Пибоди энержи", Орос-Монголын хамтарсан консерциум гэсэн гурван талыг vлдээснээ зарласан.

Хятадын "Шинхуа" группын тэргvvлсэн консерциумд Японы "Мицуй", "Иточу" компаниуд багтаж байгаа ба эдэнд 40 хувийг, Америкийн "Пибоди энержи"-д 24, Оросын тємєр замын нийгэмлэгийн тэргvvлсэн Солонгос, Японы компаниудын хамтарсан консерциумд монголчууд єєрсдєє багтаад 36 хувийг эзэмших болсон.

Гэтэл сvvлийн 36 хувьд "асуудал" vvсч мэдэхээр байгаа аж. Учир нь Засгийн газрын ажлын хэсгийн мэдээлэлд Япон, Солонгосын нэр байхгvй, Монгол 18, Орос 18 хувь гэсэн байсан нь багагvй хардлага дагуулж эхэлсэн. Єєрєєр хэлбэл, Оросын тємєр зам нийгэмлэг тэргvvтэй консерциум гэсэн атлаа оролцогч хоёр улсынх нь нэрийг бичээгvйд учир байна гэцгээх болов. Ажлын хэсэг Япон, Сслонгосын компаниудын нэрийг бичээгvй нь техникийн алдаа гэхэд хэцvv. Тиймээс тэднийг автоматаар хасав уу гэсэн хардлага дэгдэхэд хvрсэн билээ. Мэдээж хэлэлцээний ширээний ард суусан ажлын хэсгийнхэн УИХ дээр єрнєх хэлэлцvvлгийн vеэр тодорхой тайлбар єгєхєд vнэн мєний учиг тодрох байх. Тvvнээс єєрєєр бол ажлын хэсгийнхэн амаа хамхих нь тодорхой юм. Засгийн газрын ажлын хэсэг vнэхээр эдгээр улсын компаниудыг автоматаар хассан нь vнэн бол Тавантолгойн асуудал УИХ дээр "унаж" мэдэх гэнэ. Яагаад гэвэл УИХ-д хамгийн хvчтэйд тооцогддог Япон, Солонгосын талыг баримтлагч гишvvдийн лобби бvлгvvдтэй нvvр тулах болно.

Мєн хэлэлцээрийн vр дvнг ойлгоогvй зарим хvн "Монголчууд єєрсдийн оногдох 18 хувиа 100 хувь гэж vзээд тvvний 10 хувийг нь хувьцаа хэлбэрээр авах гэнэ. Хаана байна, тэр стратегийн ордын 51 хувийг эзэмшинэ гэсэн хууль чинь" хэмээн хардаж эхлээд байгаа аж. Тэр дундаа уул уурхайн гэрээ хэлэлцээрийг буруу зєв боллоо гэж ярин олон тvмнээс оноо тvvгдэг УИХ-ын зарим гишvvд болон Иргэний хєдєлгєєнийхєн ийм байдлаар мушгихаар зэхэж суугаа гэх. Vнэхээр ч тєр, засаг нэг шийдвэр гаргахад эргvvлээд гvмэн янзаар шvvмжилж. гутаахыг оролцогсдыг ийм хандлага гаргахад гайхаад байх явдалгvй юм.

Зарим ажиглагчдын олж байгаагаар энэ гэрээ хэлцэл уг нь маш сайн нєхцєлтэй болжээ. Хєрєнгє оруулагчид Монгол Улсад 500 сая ам.долларыг буцалтгvйгээр шууд олгож, дахин нэмж 500 сая ам.долларыг урьдчилгаа болгон єгєхєєр болсон тухай ажлын хэсгээс мэдэгдсэн. Тvvнчлэн тэд Монгол Улсад тєлєх бvх татвар, хураамжаас гадна "Эрдэнэс Тавантолгой" компанид тээврийн зардлыг хассан борлуулалтын орлогоос таван хувьтай тэнцэх тєлбєрийг єгєхєєр болсон. Ажлын хэсэг УИХ-ын 39, 40 дvгээр тогтоолыг vндсэн зарчим, удирдамжаа болгон ажиллажээ. Vндэсний хєгжлийн цогц бодлого, Засгийн газрын мєрийн хєтєлбєр, Vндэсний аюулгvй байдлын зєвлєлийн зєвлємж, Тємєр замд тєрєєс баримтлах бодлогын баримт бичиг, Ємнийн говийн дэд бvтцийн хєгжлийн хєтєлбєр, Сайншандын аж vйлдвэрийн парк, Гадаад бодлогын vзэл баримтлалыг стратеги, бодлоготой уялдуулж ажиллан vр дvнд хvрээд байгаа нь энэ юм хэмээн ажлын хэсгийнхэн тайлбарласан. УИХ-ын 39 дvгээр тогтоолоор дамжин єнгєрєх тээвэр, угтуулан тавих нєхцєл, урьдчилгаа тєлбєр, боомт ашиглалт, хєрєнгє оруулалт, борлуулалтын нєхцєлийн талаар хэлэлцээ хийж, гадаад, дотоодын хє¬рєнгє оруулагчдын оролцоотой нэгдсэн компани /консерциум/-ийг нээлттэй хэлбэрээр сонгон шалгаруулж, хєрєнгє оруулалтын гэрээний тєслийг УИХ-аар хэлэлцvvлэх, бусад баримт бичгийн тєслийг танилцуулахыг vvрэг болгосон билээ.

УИХ-ын 40 дvгээр тогтоолын дагуу одоо хvчин тєгєлдєр мєрдєгдєж байгаа хууль тогтоомжид нийцvvлэх, нєєц ашигласны тєлбєр, албан татварын тодорхой хэсгийг урьдчилан авах, шинээр барих эрчим хvч, авто болон тємєр зам, усан хангамж зэрэг дэд бvтцийн барилга, байгууламж, хот тосгон, нийгэм, соёлын асуудлыг шийдэх, эцсийн бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэх зарчим баримтлахыг чиглэл болгосон. Мєн vндэсний боловсон хvчин бэлтгэх хєтєлбєр, тєлєвлєгєєг тохиролцох, орчин vеийн шилдэг техник, технологи ашиглах ба байгаль орчны нєхєн сэргээлтийг бvх vе шатанд хэрэгжvvлэх, гадаад, дотоодын нэр хvнд бvхий компаниудын уул уурхайн салбарын туршлага, санхvvгийн чадамж, ирvvлсэн санал зэргийг харгалзан vзэх чиглэлийг удирдамж болгон ажилласан тухайгаа ч мэдэгдсэн.

Хэлэлцээрийн vр дvнд урагшаа болон зvvн тийшээ явах тємєр замын асуудлаар талууд нааштай тохиролцоонд хvрсэн нь манай улсын хувьд ашигтай хувилбар болсон гэдгийг ч хvлээн зєвшєєрєх хэрэгтэй гэнэ. Мєн 300х2-ын буюу 600 мегаваттын цахилгаан станц барихаар болсон байна. Тvvнчлэн манай талаас тууштай тавьж байсан нvvрснээс шингэн тvлш гаргах, кокс vйлдвэрлэх зэрэг нэмvv єртєг бий болгодог vйлдвэрvvдийг барихаар эцэслэн тохиролцсон зэрэг vр дvнтэй ажилласнаа ажлын хэсэг онцолж байгаа билээ. Долоо, наймдугаар сард нэг хэсэгтээ л найр, наадам хэссэг шигээ алга болдог тєр, засгийнхныг єнєє жил Тавантолгойн асуудал амраахгvй шинжтэй байна. Дээр хэлсэнчлэн "ард тvмэн, улс орны эрх ашиг" гэхчилэн улиг болтол давтаж, оноо тvvдэг хэсэг нєхдийн ам хэл загатнаад байж ядан суугааг ч анзаарч болно. Уг нь хэтэрхий улстєржvvлэлгvйгээр хурдхан шийдээд явбал Монгол Улсад уг гэрээ ашиг тусаа єгєх боломжтой санагдана.