КИМ ЖАНГ ЖИН: “ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ”-Д ОЛГОХ САНХҮҮЖИЛТИЙН ХҮҮ 7.35 ХУВЬ БАЙНА

Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Ким Жанг Жинээс тус банкны үйл ажиллагааны талаар зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Хөгжлийн банк 600 сая ам.дол ларын хөрөнгийг олон улсын зах зээлээс босгосон. Үүнээс 100 сая ам.долларын санхүүжилтийг “Эрдэнэс Та вантол гой” компанид олгох болсон. Дээрх санхүүжилтийг “Эрдэнэс Таван толгой”-н дан санд байршуулсан уу?

-Дээрх санхүүжилтийг “Эрдэнэс Таван толгой”- н дансанд энэ сард багтаан байршуулахаар төлөвлөөд байгаа.

-“Эрдэнэс Тавантолгой”-д олгох зээлийн хүү хэд байх вэ?

-Тус компанид 100 сая ам.долларыг та ван жилийн хугацаатай, 7.35 хувийн хүү тэй ол гохоор болсон. Энэ нь арилжааны бан куудын олгож буй зээлээс харьцангуй бага хүүтэй гэсэн үг.

-Хөгжлийн банкнаас “100 мянган айл ын орон сууц” хөтөлбөрт зориулан хэдий хэм жээний санхүүжилт олгоод байна вэ?

-Манай банкинд уг хөтөлбөрт зориулан Төрийн банкинд 50 тэрбум төгрөг олгох зөвшөөрөл олгосон. Одоогийн байдлаар бид 30 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг олгоод байна. Үлдсэн 20 тэрбум төгрөгийг олгосон зээлийн зарцуулалтыг харгалзан тухайн банк ны хүсэлтийн дагуу олгоно.

-Өнөөдрийн байдлаар Хөгжлийн банкинд хэдэн сая ам.долларын сул хөрөнгө байгаа вэ?

-Одоогийн байдлаар 500 орчим сая ам.доллар байгаа. Энэ сард багтаан “Эрдэнэс Тавантолгой”-д 100 сая ам.долларын санхүүжилт өгөх болсныг хэлсэн. Хөгжлийн банкны хөрөнгө Монголбанкинд байршдаг. Сангийн яамтай байгуулсан гэрээний дагуу бид бондын эх үүсвэрийг Төвбанкинд байршуулах ёстой байсан. Гэхдээ Засгийн газрын наймдугаар сарын 30-ны өдрийн хуралдаанаар Хөгжлийн банкны хөрөнгийн чөлөөт үлдэгдлийг 1-6 сар хүртэл хугацаатайгаар Төвбанк, Засгийн газрын үнэт цаас болон арилжааны банкуудад векселээр баталгаажсан хадгаламж хэлбэрээр байршуулах шийдвэр гаргасан байгаа. Ингэснээр хүүгийн зардлын зарим хэсгийг нөхөх боломж бүрдэх юм. Үлдэж буй 400 сая ам.доллараас Замын-Үүдийн боомт, цемент, барилгын материалын үйлдвэрийн санхүүжилт гэх мэтээр цаашид олгоно. Хөгжлийн банкны мөнгө бол томоохон төслүүдэд зарцуулах ёстой хөрөнгө. Аль аль арилжааны банкинд, хэдий хэмжээний хөрөнгө байршуулахаа шийдээгүй байгаа.

-Улаанбаатарт хэрэгжүүлж буй автозамын хэдэн төслийг танайхаас санхүүжүүлж байгаа вэ?

-Авто замын барилгын нийт 30 төсөл санхүү- жүүлэхээс Улаанбаатар хотод 17, орон нутагт 13 төсөл хэрэгжүүлэхэд зориулан 117 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгохоор төлөвлөсөн. Одоогийн байдлаар Улаанбаатар дахь автозамын төслүүдэд 17.8 тэрбум, хөдөө орон нутаг дахь төслүүдэд 18 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгоод байгаа. Мөн автозамын зураг төслийн болон хяналтын ажилд ойролцоогоор нэг тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг ажлын гүйцэтгэлтэй уялдуулан үе шаттайгаар олгоод байна.

-Таныг БНСУ-д амарч байгаа. Энэ хооронд Хөгжлийн банкны санхүүжилтийн үйл ажиллагаа зогссон гэж зарим хэвлэлд бичсэн. Энэ талаар юу гэх вэ?

-Би эрүүл мэндийн үзлэгт орохоор наймдугаар сарын 21-27-нд БНСУ руу явсан. Учир нь БНСУ-ын Хөгж лийн банк албан хаагчдаа эрүүл мэндийн үзлэгт жилдээ нэг удаа хамруулдаг журамтай. Саяхан зарим хэвлэлд намайг байхгүйгээс болж Хөгжлийн банкны санхүүжилтийн үйл ажиллагаа зогссон хэмээн ташаа мэдээлсэн байсан. Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Замын- Үүдэд томилолтоор ажиллахад би түүнийг дагалдан явсан. Гэтэл тэр үед намайг Монголд байгаагүй гэж мэдээлсэн байна билээ. Хөгжлийн банкинд БНСУ-ын менежментийн багийн таван хүн бий. Тэд сүүлийн жилд бараг амралт аваагүй гэхэд болно. Тэдний хоёр нь ердөө долоо хоногийн амралт авсан.

”Эрдэнэс Тавантолгой”-н нэгж хувьцааны нэрлэсэн үнэ өөрчлөгдөх үү

“Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг худалдан авсан аж ахуй нэгжүүд Үнэт цаасны төлбөр тооцоо, төвлөрсөн хадгаламжийн төвд дээр очиж  мэдээллээ баталгаажуулах шаардлагатай талаар Татварын ерөнхий газраас анхааруулж байна. “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг аж ахуй нэгжүүдэд худалдан борлуулах ажил энэ оны зургадугаар сарын 30-наас дуусгавар болсон бөгөөд  нийт 1105 аж ахуй нэгж байгууллага 24.5 сая ширхэг хувьцааг худалдан авсан байна. Ингэснээр Үнэт цаасны төлбөр тооцоо, төвлөрсөн хадгаламжийн төвийн дансанд 22.9 тэрбум төгрөг төвлөрсөн ажээ. Аж ахуй нэгжүүдийн хувьцааны талаарх мэдээллийг Татварын ерөнхий газрын Татвар хураалтын хэлтсийн дарга С.Туулаас тодрууллаа.

-ААН-үүдэд хувьцаа худалдах  ажил аль зургадугаар сараар дуусгавар болсон биздээ. Гэтэл яагаад заавал тулгалт хийх шаардлагатай гээд байгаа юм бэ. Заавал ингэх шаардлагатай юм уу?

-Нийтдээ 1105 аж ахуй нэгж хугацаандаа хүсэлтээ ирүүлсэнээс төлбөрөө яг заасан хугацаанд төлсөн хэд вэ гэдгийг тулгаж, нэгдсэн бүртгэлд хамруулах зайлшгүй шаардлагатай юм. Учир нь хувьцаа худалдан авах төлбөрөө хэзээ төлсөн бэ гэдэг нь орлогын баримтаараа нотлогдохгүй 435 аж  ахуй нэгж байна. Тиймээс манай газраас болон Үнэт цаасны төлбөр, тооцоо, төвлөрсөн хадгаламжийн төвөөс хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулан нийтэд мэдээллэж байгаа.

-Иргэд бэлэн мөнгө авахаа болиод хувьцаа авахаар шийдвэрээ  өөрчилж болно гэсэн. Харин ААН-үүд хувьцаа худалдан авах хүсэлтээ өөрчилсөн тохиолдол энэ хугацаанд гарсан уу?

-Гарсан. Бид зургадугаар сарын 30-ныг хүртэл хувьцааны санал болон төлбөрийг хүлээн авахад нийт 1105-аас 13 ААН-ийн санал ёсоор  386400 ширхэг хувьцааны 360.5 сая төгрөгийг буцаан олгосон. Одоо бол хувьцаа худалдан авах, буцаах нь бүр мөсөн дуусгавар болсон.

-Тэгвэл “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг худалдан авья гэсэн зарим аж ахуйн нэгжүүдэд яагаад зарахгүй гээд байгаа юм бэ. Ямар шаардлага хангасан аж ахуйн нэгжид “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн хувьцааг худалдаж байгаа юм бол?

-“Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг дурын нэгэн аж ахуй нэгжид худалдаагүй. Энэ талаарх  журам нь тодорхой байсан юм. Жишээ нь, 2010 оны зургадугаар сарын 30-ны өдөр болон түүнээс өмнө байгуулагдсан аж ахуй нэгжид хувьцаа авах эрх нь бүрэлдэж байгаа юм. Харин 2010 оны зургадугаар сарын 30-наас хойш байгуулагдсан аж ахуйн нэгжүүд энд хамрагдахгүй. Хоёрдугаарт, үндэсний аж ахуй нэгж байх ёстой. Гуравдугаарт, татвараа бүрэн төлсөн аж ахуй нэгжүүдийг хамруулсан юм. Эдгээр нь тухайн компанийн хөл дээрээ бат тогтох чадвар, эх орны томоохон бүтээн байгуулалтаас орж ирж буй орлогыг зохистойгоор эргэлтэнд оруулах том үйлсэд нэгдэж буй хэрэг учраас хариуцлагатай үндэсний ААН-үүдийг хамруулсан гэж хэлж болно.

-Эдгээр ААН-үүд авсан хувьцаагаа одоо бүрэн захиран зарцуулж болно биз?

-Тэгэхээр дээрх бүгд аж ахуй нэгжүүд аливаа нэг брокер, дилерийн пүүсэд дансаа нээлгэсэн байгаа.  Үнэт цаасны төлбөр, тооцоо, төвлөрсөн хадгаламжийн төвийн дансанд мөнгөө шилжүүлсэн аж ахуй нэгжийн хувьцаа нь орсон байгаа. 2012 оны жилийн эцсийн тайлан гарч ирэхэд Эрдэнэс Тавантолгойн ашиг, орлого хэд гарах нь уу, хэдэн ширхэг хувьцаа авсан,түүнийхээ дагуу хувьцаагаараа ногдол ашгаа авах эрх нь нээгдчихсэн байгаа гэж ойлгож болно. Нэгж хувьцааны нэрлэсэн үнэ тодорхой болоогүй учир одоогоор ААН-үүд авсан хувьцаагаа цааш нь зарж, борлуулах боломжгүй. Ер нь энэ нэгж хувьцааны нэрлэсэн үнийг 933 төгрөг гэдгээр нэг хэсэг ярьсан боловч дахин нягтлах шаардлагатай гэж Хүний хөгжил,нийгмийн хамгааллын яамнаас  үзэж байх шиг байна. Энэ бүгд тодорхой болвол эзэмшилдээ байгаа хувьцаагаа худалдах боломжтой юм.

-Сүүлд иргэн бүрт давуу эрхийн хувьцаа олгохоор болсон шүү дээ. Энэ ямар онцлогтой юм бэ?

-“Эрдэнэс МГЛ” компанийн иргэн бүрт олгох давуу эрхийн хувьцаа нь “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг тухайн эзэмшиж буй хүн нь захиран зарцуулж, шилжүүлж болох бол давуу эрхийн “Эрдэнэс МГЛ”-ийн хувьцаа тухайн хүнийг амьд ахуй цагтаа л ганц өөрөө хувьцааны ногдол ашгаа хүртэх гэдгээрээ ялгаатай. Мөн давуу эрхийн хувьцааны тогтоол, шийдвэрийн дагуу заавал тэдэн оны тэдэн сарын өмнө төрсөн хүүхэд хувьцаа эзэмшинэ гэхгүй одоо төрж буй хүүхэд ч эзэмших эрхтэй.

-Давуу эрхийн хувьцаанаас ямар бодит ашгийг хүртэх вэ?

-Одоогоор хувьцааны нэгж үнийг тогтоогоогүй учир хэлэх боломжгүй. Ер нь  энгийн хувьцаа болон давуу эрхийн хувьцаа гаргаад байгаа компанийн жилийн эцсийн орлогоос хамаарна. Уул уурхайн компаниудын хувьд бол жил ирэх тусам ашиг нь нэмэгдэж явдаг, удаан жилийн орлоготой байдаг болохоор амьдрах хугацаандаа энэ компанийн ашгаас тасралтгүй хүртэнэ гэсэн үг л дээ.

-Хувьцаагаа авахын тулд хэрхэн бүртгүүлэх юм бол?

 -Энэ талаарх мэдээлэл бүрэн шийдэгдээгүй байна. Гэхдээ миний таамаглаж байгаагаар  иргэдийн бүртгэл эхэлсэн байх гэж бодож байна. Яагаад гэвэл, иргэний бүхий л мэдээллийг цахим  орчинд шилжүүлсэнтэй холбоотойгоор иргэн өөрсдөө давуу эрхийнхээ хувьцааг эзэмших гэж хөөцөлдөж явах бус, мэдээллийн сангаар дамжуулан иргэдийг бүртгэх ажил эхэлсэн байх.

Ийнхүү аж ахуй нэгжүүдээс татан төвлөрүүл­сэн хувьцааны төлбөрийн тухай албаныхнаас тодруулсан бол “Эрдэнэс Тавантолгой-”н хувь­цааг эзэмших, ногдол ашгаа хүртэх бүхий л эргэн тойрон дахь асуудлыг хариуцдаг салбарынх­наас тодруулах гэвэл шинэ Засгийн газар байгуулагдсантай холбоотойгоор албан хаагч, агентлагуудын статус өөрчлөгдөж буй тул одоогоор ямарваа мэдээлэл өгөхгүй гэсэн тайлбарыг өгч байна. Ямартай ч нэгж хувьцааны нэрлэсэн үнийг дахин хэлэлцэх тухай яригдаж байгаа юм байна. Ингэснээр урьд нь олгосон хөгжлийн бэрхшээлтэй болон ахмад настнуудын, сургалтын төлбөр, эрүүл мэндийн үйлчилгээний төлбөрөөс гадуурх иргэнд очих  үлдсэн хувьцааны ногдолд өөрчлөлт орох нь.